TIN-20 Deel VI. Stad, bouw en industriele productie

Stad

Hoewel technologie en steden van oudsher onlosmakelijk verbonden zijn, kreeg de symbiose in de negentiende eeuw een andere inhoud en vorm. Met de komst van de industrialisatie en de urbanisatie, de ontwikkeling van nieuwe technische kennis en de ruimere beschikbaarheid van kapitaal kwam een stedelijke infrastructuur van gekoppelde sociaaltechnische netwerken tot stand die de drager vormt van de contemporaine stad. Sociaaleconomische processen van 'verdichting' en 'intensivering' in de industriële stad versnelden de ontwikkeling van technologieën op het gebied van hygiëne, energie, transport en communicatie en maakten onderlinge afstemming en planning noodzakelijk. Met de toenemende coördinatie en planning raakten technieken en voorzieningen verknoopt en ontwikkelden zich sociaaltechnische netwerken die een eigen, specifiek stedelijk karakter hebben wat betreft hun opbouw, kenmerken en locatie.

Centraal in de onderzoekscluster 'stad' staat zowel de bestudering van de invloed van de betreffende technieken op het stedelijk leven, als de uitwerking van de stad op techniekontwikkeling, ofwel de interactie tussen 'locus' stad en techniekontwikkeling tot stedelijke technologie. De aandacht gaat hierbij vooral uit naar de onderlinge afstemming van stedelijke voorzieningen, bestaande technieken en nieuwe technieken. De afstemming van deze voorzieningen werd onderwerp van stedelijke politiek, planning en beheer. De sturing van de stedelijke technieken is een vitaal en noodzakelijk component van de contemporaine 'networked city' met zijn complexe en innig verweven fysieke infrastructuur.

Redacteur: dr. C. Disco

Auteurs/onderzoekers: dr. A.A. van de Bogaard, drs. H. Buiter, drs. J. Koenen, ir. F.V. van der Most, drs. J.A. Schueler, prof.dr. E.R.M. Taverne

Bouw

De cluster Bouw analyseert de veranderingen in de bouwtechniek zoals die zich in de twintigste eeuw voordeden. In het onderzoek dat binnen deze cluster wordt verricht, wordt nagegaan op welke wijze bouweisen tot stand kwamen en hoe de wisselwerking was tussen de veranderende opvattingen over de kwaliteit van het woningbestand, het leefmilieu en de techniekontwikkeling. Zo gingen vrouwenorganisaties op het gebied van de woningbouw zich in toenemende mate bemoeien met de bewoonbaarheid en praktische bruikbaarheid van woningontwerp en materiaalgebruik. Speciale aandacht wordt besteed aan het ontstaan en de verspreiding van functionalistische ontwerp- en productieprincipes (die resulteerden in de toepassing van de naoorlogse systeembouw), ontwikkelingen binnen de productieketen en de taakverdeling op de bouwplaats en de concurrentie tussen hout en kunststof.

Redacteur: dr. E.M.L. Bervoets

Auteurs/onderzoekers: drs. E. Berkers, ir. F.C.A. Veraart, dr. J.L. Schippers, drs. M. Th. Wilmink

Industriële productie

De cluster Industriële productietechniek probeert inzicht te krijgen in de inrichting van industriële productieprocessen in de twintigste eeuw door innovaties op dit gebied binnen het Nederlandse bedrijfsleven te bestuderen. De cluster besteedt niet alleen aandacht aan de veranderingen zelf, maar ook aan de gevolgen ervan op het gebied van onder meer arbeid, onderwijs en milieu. Om inzicht te krijgen in de concrete historische werkelijkheid zal speciaal aandacht worden geschonken aan de scheepsbouw, de Eindhovense Philipsfabrieken en de grafische industrie.

Redacteur: dr. M. Davids

Overige betrokkenen: dr. P. Baggen, dr. A. A. Lemmers