Het garanderen van voedselzekerheid voor een snelgroeiende wereldbevolking en het verduurzamen van de landbouw staan hoog op de agenda’s van de Verenigde Naties en de Europese Unie. Die combinatie van doelstellingen stelt het Nederlandse agri-foodcluster voor grote uitdagingen.
De SHT bestudeert de huidige uitdagingen en de innovatieprocessen op het agri-fooddomein in een langetermijnperspectief. Het biedt daarmee een kennisfundament voor het vaststellen en implementeren van de innovatieagenda die moet leiden tot een transitie naar het duurzaam produceren en distribueren van voedsel.
DE UITDAGING
Duurzaam geproduceerd en gedistribueerd voedsel voor iedereen
Innovaties in de land- en tuinbouw en in de voedingsmiddelenindustrie – de tweede exporteur van landbouwproducten ter wereld – moeten het mogelijk maken om in 2050 negen miljard mensen van voldoende, veilig en eiwitrijk voedsel te voorzien. Daarnaast moet het agri-foodcluster de ecologische footprint verkleinen: minder druk op de ruimte, minder aantasting van de bodem- en de luchtkwaliteit, en vergroting van de biodiversiteit.
Voldoende voedsel produceren en distribueren stelt eisen aan de wijze van voedselproductie door de land- en tuinbouw, en aan de voedselbewerking, -verpakking, en het -transport door de foodsector. Technische en organisatorische innovaties binnen de sectoren, maar ook cluster-breed zijn nodig om de transitie naar een systeem van duurzame wereldwijde voedselzekerheid te realiseren.
DE ACHTERGROND
De prijs van het succes
Het Nederlandse agri-foodcluster heeft in de afgelopen eeuw een internationale toppositie verworven. Innovatief ondernemerschap heeft kleine, voor de lokale en regionale markt producerende boerderijtjes, getransformeerd tot wereldwijd exporterende moderne bedrijven. Schaalvergroting, coöperatievorming, intensivering van de productie, mechanisatie en succesvolle kennisoverdracht dankzij een goed functionerend netwerk van onderwijs, voorlichting en onderzoek hebben de opbrengsten per hectare, de concurrentiepositie en de winsten omhooggestuwd.
De keerzijden waren mestoverschotten, vervuiling van bodem en water met chemicaliën door kunstmest en pesticiden, verdichting en verdroging van gronden, aantasting van landschappelijke waarden, verkleining van de biodiversiteit en veronachtzaming van dierenwelzijn. Deze effecten van de economisch succesvolle transities uit het verleden vormen de uitdagingen van nu.
HET ONDERZOEK
Een kennisfundament voor een duurzaam agri-foodcluster
Het techniek-historisch onderzoek van de SHT maakt patronen, mechanismen, (afhankelijkheids-)relaties en het ontstaan daarvan in het agri-foodcluster zichtbaar. Het laat pad-afhankelijkheden en lock ins zien. Kennis van transities en innovatietrajecten uit het verleden en hun (neven)effecten vormen het fundament voor het succesvol oppakken van de duurzaamheidsuitdaging door het cluster.
Het onderzoek draagt bij aan het vaststellen van innovatie- en beleidsagenda’s en voedt het maatschappelijke debat. Het stuurt en ondersteunt beleid en strategievorming bij agri-food professionals, enthousiasmeert en prikkelt studenten met ambities in het veld en geeft overheden en maatschappelijke organisaties handvaten om aan het transitiedebat deel te nemen en maatschappelijk gedragen adviezen en keuzes te maken.