‘Het wonder van Brabant’ wordt de wederopstanding van de Brabantse economie na het diepe dal in de jaren zeventig en tachtig genoemd. Hoe kwam Brabant er weer bovenop?
SHT-onderzoekers Harry Lintsen en Jan Korsten volgden de ontwikkeling van de Brabantse economie vanaf de negentiende eeuw vanuit het perspectief van de regionale Kamers van Koophandel en de netwerken die zij organiseerden. De Kamers bleken nauw betrokken bij doorbraken in de economische ontwikkeling. Zo nam de Eindhovense Kamer van Koophandel eind twintigste eeuw samen met de gemeente en de Technische Universiteit het initiatief tot het tegenwoordige Brainport. Een bijzonder staaltje van krachtig netwerken, waardoor de Brabantse economie zo veerkrachtig werd.
Sterke positie
Noord-Brabant ging in de jaren zeventig en tachtig door een diep dal. De textiel-, sigaren-, schoenen- en leerindustrie verdwenen. Imposante bedrijven zoals DAF en Philips kwamen in zwaar weer terecht. Maar Noord-Brabant kwam erbovenop. Tegenwoordig behoort Noord-Brabant met Noord-Holland en Zuid-Holland tot de economische topprovincies van Nederland. Het Brabantse succes wordt gedragen door een aantal sectoren:
de landbouw, de voeding en de chemie behoren tot de top vijf van Europese regio’s wat betreft exportkracht; de sectoren energie en zakelijke dienstverlening behoren tot de top tien, en de sectoren logistiek en groothandel tot de top twintig. Opmerkelijk is dat de sector hightech in Noord-Brabant, die in Nederland veel geroemd wordt, in Europees verband op de 21e plaats staat.
Sterke netwerken
Een belangrijke verklaring voor het ‘wonder van Brabant’ ligt in het vestigingsklimaat. Daarbij gaat het onder andere om bereikbaarheid, onderwijs, bedrijventerreinen en milieu. De vormgeving en invulling ervan vereist krachtige netwerken, waarin overheden, bedrijven, kennisinstellingen, onderwijsorganisaties, culturele verenigingen en burgergroepen participeren en samenwerken.
De Brabantse Kamers van Koophandel vervulden een spilfunctie bij het creëren, vernieuwen en onderhouden van netwerken. In sommige periodes waren hun initiatieven van grote invloed op de
doorbraken in de economische ontwikkeling. Het optreden van de Tilburgse Kamer in de jaren zeventig in nauwe samenwerking met de gemeente om de op textiel gebaseerde netwerken een totaal andere oriëntatie te geven, is daar een voorbeeld van. Een ander voorbeeld is de Eindhovense Kamer die aan het begin van de jaren negentig samen met de gemeente en de Technische Universiteit de beslissende zet gaf tot de ontwikkeling naar Brainport.
De toekomst
De toekomst van de Brabantse topsectoren hangt af van het verder versterken van het regionale vestigingsklimaat. Hierbij zullen de Brabantse netwerken weer een rol moeten spelen.
De vraag is welke organisaties de coördinerende rol van de Kamers van Koophandel kunnen en willen overnemen? Ligt hier een taak voor samenwerkingsverbanden als Brainport, Agrifood Capital, Midpoint Brabant en Biobased Delta?
LEES HET HELE VERHAAL
De veerkracht van de Brabantse economie. De Kamers van Koophandel en de kracht van netwerken, 1840-2015
Harry Lintsen en Jan Korsten
Uitgeverij Verloren 2015
